Zoek het uit! - De grootste windstoten in Drenthe, hoe kan dat?

18 januari 2018, 18:09 • 4 minuten leestijd

Hoe kan het dat de grootste windstoten in Drenthe zijn? (Rechten: ANP/Filip Singer)

ASSEN - Het stormt in heel Nederland. Drenthe heeft vooral te kampen met rukwinden en windstoten. Ruim twee weken geleden, op 3 januari, stormde het ook. Toen werd er bij Hoogeveen de grootste windstoot gemeten van de meetstations in Drenthe en Overijssel en de Noordoostpolder.

Hoe kan dat eigenlijk, is wat een kijker van RTV Drenthe zich afvroeg. Voor onze rubriek

Zoek het uit!

gingen wij op zoek naar het antwoord!

En waar beter de zoektocht te beginnen dan bij een weerman van RTV Drenthe zelf, John Havinga: "Windstoten kunnen het hele jaar voorkomen en de meteorologische achtergrond is niet altijd hetzelfde. Zo komen er vaker windstoten voor als de lucht onstabiel is, dus als er stapelwolken of buien in de lucht hangen, en bijna nooit als het mistig is. Als er sprake is van een storm, zoals vandaag, neemt de kans op windstoten weer toe."

Het antwoord op de vraag hoe het kan dat er zulke hoge windsnelheden ontstaan, is niet simpel. Meteorologen weten alles van luchtdrukgradiëntkracht, isobaren en het isallobarisch effect. Weerman John Havinga probeert het op een begrijpelijke manier uit te leggen:

"De oorzaak dat de hoogste windsnelheden van de windstoten nou net boven of ten zuiden van Drenthe voorkomen heeft alles te maken met het verloop van de luchtdruk over een bepaalde afstand. Dit is in de meteorologie de luchtdrukgradiëntkracht, in feite de motor van de wind. Hoe groter de gradiënt is, des te groter zal ook de windsnelheid kunnen zijn", aldus Havinga.

Plaatje door wxcharts.eu

In de tekening hierboven zijn gele lijnen van gelijke luchtdruk getekend. Hoe dichter deze op elkaar staan, des te groter is de gradiënt en des te groter kan de wind worden. De kromming en luchtdrukgradiënt rond de depressie is elke keer anders. Wat ook bepalend is voor de windsnelheid, is de koers die de depressie volgt en de snelheid waarmee die zich verplaatst.

"Vandaag trok de kern van de depressie over de Noordzee, via Ameland en Noord-Groningen naar Duitsland. Bovendien gebeurde dat in een hoog tempo. Wanneer dat gebeurt, spreken wij in de meteorologie wel over het isallobarisch effect en het wordt ook wel aangeduid als de stijgklap", zegt Havinga.

"Dit effect is gericht vanaf de zone met de snelste drukstijgingen achter de depressie richting de zone met de grootste drukdalingen, voor de depressie. Vandaag was deze component westelijk en werkte dus als het ware mee in de richting van de wind."

Op onderstaande kaart is te zien dat de grootste luchtdrukgradiënt zich bevond ten zuiden van de kern van de depressie, en dwars over ons land zou gaan trekken. "Terwijl dichter bij de kern de gradiënt duidelijk lager is. En als de gradiënt de motor is, dan was in één oogopslag duidelijk dat die minder wind ging krijgen dan gebieden waar de isobaren veel dichter bij elkaar zouden blijven liggen."

De isobaren zijn zwart en op het tijdstip van de onderstaande weerkaart (09.00 uur lokale tijd) naderde de depressiekern snel het Waddengebied. Het omcirkelde gebied is waar de grootste luchtdrukgradiënt zit. Want buiten deze zone liggen de isobaren minder dicht bij elkaar.

Plaatje door wxcharts.eu

Aan het begin van de middag bevond de kern van de depressie zich al boven Noord-Duitsland. In het westen van het land nam de storm snel af. Boven Drenthe draaide de windrichting naar het West-Noordwesten en ging de luchtdruk stijgen.

Weerman Havinga: "De windstoten kwamen daarbij aan het begin van de middag weer even tot 100 km/uur en iets ten zuiden van Emmen tot 124 km/uur. Dus wat verder van de kern van de depressie - juist daar waar er sprake is van het zogenaamde knijpveld in de isobaren - geholpen door een stijgklap."

Dat de windpieken en -snelheden aan de kust nog iets hoger waren, komt doordat de wind boven land altijd meer wrijving en dus tegenwerking ondervindt dan boven zee of vlak aan de kust. Havinga: "Dat zorgde bij Hoek van Holland voor een windstoot tot 143 km/uur! En dan krijg je veel uiteraard schade en overlast. Maar tot diep in het binnenland, zuidelijk van Drenthe, kregen we windstoten tussen 100 en 120 km/uur."

Plaatje door wxcharts.eu

Met onze rubriek 'Zoek het uit!' willen we door jullie aan het werk gezet worden. Wij gaan aan de slag met de door jou ingestuurde vragen. En het antwoord zie je terug bij ons, op RTV Drenthe!